|
Θαλάσσιο αιολικό πάρκο στην Ολλανδία, που προσφέρει λύση στα περιβαλλοντικά προβλήματα, δείχνει τον δρόμο και στην Ελλάδα
Του Σπυρου Πολλαλη*
Πηγή: εφημερίδα ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
Αρχές Ιουνίου έγιναν τα εγκαίνια του θαλάσσιου αιολικού πάρκου «Πριγκίπισσα Αμαλία» στην Ολλανδία. Το καινούργιο και αξιοπρόσεκτο, σε αυτό το πάρκο, είναι ότι βρίσκεται εγκατεστημένο όχι κοντά στην ακτή, αλλά στ’ ανοιχτά, βαθιά μέσα στη θάλασσα.
Η αιολική ενέργεια είναι από τις πιο φιλικές στο περιβάλλον, και σε χώρες σαν την Ελλάδα έχει μεγάλες προοπτικές ανάπτυξης. Παρ’ όλα αυτά, πολλοί είναι εκείνοι που με βαριά καρδιά αναγκάζονται να αντιταχθούν στη χρήση ανεμογεννητριών για τους ίδιους λόγους που θα έπρεπε κανονικά να τις υποστηρίζουν: για λόγους καθαρά περιβαλλοντολογικούς.
Οι ανεμογεννήτριες ηχορυπαίνουν, σκοτώνουν
τα πουλιά που πέφτουν στα πτερύγιά τους και η κατασκευή και συντήρησή
τους απαιτεί συνήθως τη διάνοιξη δρόμων μέσα σε παρθένες περιοχές, με
σημαντικές επιπτώσεις.
Πιο πολύ όμως ενοχλούν αισθητικά. Το μέγεθός τους είναι δυσανάλογο με
την περιοχή στην οποία εγκαθίστανται και αλλοιώνουν το τοπίο και τις
κορυφογραμμές. Επιπλέον, όπως μπορούμε να παρατηρήσουμε σε παλιές
εγκαταστάσεις στην Αμερική και αλλού, μόλις σταματούν να λειτουργούν
αποδοτικά, μετατρέπονται σε βιομηχανικά ερείπια, σε όρθια σκουπίδια
διάσπαρτα στο περιβάλλον.
Το κρίσιμο ερώτημα εδώ είναι τι χρειάζεται περισσότερο η χώρα μας: την
αιολική ενέργεια ή το φυσικό της κάλλος; Ή μήπως τα δύο αυτά μπορούν να
συνυπάρξουν; Σε παρόμοια διλήμματα, λαμβάνονται υπόψη οι δυνατότητες
του τόπου και τα συγκριτικά πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα των
εναλλακτικών λύσεων. Η Ελλάδα, έχοντας εξαίρετο κλίμα και φύση κοντά
στην ανθρώπινη κλίμακα, προικισμένη με αφάνταστη ποικιλομορφία και
ωραιότητα μοναδική στην Ευρώπη και τον υπόλοιπο κόσμο, μπορεί να γίνει
ο ιδανικός τόπος διαμονής και εργασίας πανευρωπαϊκά. Μια τέτοια
ανάπτυξη θα πρέπει ωστόσο να βασιστεί σε υποδομές και εκπαιδευτικό
σύστημα ανάλογης ποιότητας.
Στη Βόρειο Θάλασσα
Λύση στο δίλημμα αιολική ενέργεια ή διατήρηση του φυσικού κάλλους
φαίνεται τώρα να προσφέρει ο τρόπος αντιμετώπισης στο καινούργιο
αιολικό πάρκο της Ολλανδίας. Oχι για να κάνουμε το ίδιο, αλλά για να
σκεφτούμε με τον ίδιο τρόπο. Βρίσκεται στη Βόρειο Θάλασσα, είκοσι πέντε
χιλιόμετρα από την ακτή, ανοιχτά του Aμστερνταμ. Περιλαμβάνει εξήντα
στροβιλομηχανές των δύο μεγαβάτ η κάθε μία, θεμελιωμένες στον βυθό σε
βάθος είκοσι πέντε μέτρων. Θα παράγει 435 γιγαβατώρες τον χρόνο,
ποσότητα ικανή να καλύψει τις ανάγκες 120.000 νοικοκυριών, που αν
προερχόταν από καύσιμη ύλη θα μόλυνε την ατμόσφαιρα με 225.000 τόνους
διοξειδίου του άνθρακα. Είναι πιο μακριά από την ακτή και σε βαθύτερο
σημείο από κάθε προηγούμενο αιολικό πάρκο. Η θέση του και μόνο
προσφέρει λύση στα βασικά περιβαλλοντικά προβλήματα που προκαλούν οι
ανεμογεννήτριες.
Επιπλέον, η αλιεία γύρω από το θαλάσσιο πάρκο τώρα πια απαγορεύεται.
Μελέτες από τη Δανία, που διαθέτει θαλάσσια αιολικά πάρκα εδώ και
περισσότερο από πέντε χρόνια, δείχνουν ότι μέσα σε μια τέτοια
προστατευόμενη ζώνη η θαλάσσια ζωή αναπτύσσεται ανενόχλητη – μια ακόμη
θετική συνεισφορά του πάρκου στην προστασία του περιβάλλοντος. Oπως
ήταν αναμενόμενο, οι περιβαλλοντικές οργανώσεις το υποστήριξαν εξαρχής
και το έφεραν ως παράδειγμα προς μίμηση για παρόμοιες επενδύσεις. Η
κατασκευή των εγκαταστάσεων στη θάλασσα δεν ήταν εύκολη ούτε τεχνικά
ούτε οικονομικά ούτε σε ό,τι αφορά τη διαδικασία της αδειοδότησης. Για
τη δημιουργία του πάρκου χρησιμοποιήθηκε τεχνολογία από τις πλατφόρμες
άντλησης πετρελαίου, που είναι ενεργές στη Βόρειο Θάλασσα από τη
δεκαετία του ’70. Τα θεμέλια των ανεμογεννητριών σφηνώνονται στον βυθό.
Πριν από την τοποθέτηση, τα ψάρια και οι άλλοι έμβιοι οργανισμοί
απομακρύνονται με ειδικούς ήχους, ώστε να μην τους προκαλέσει βλάβη ο
θόρυβος. Στα ολλανδικά αιολικά πάρκα της στεριάς, τη σύνδεση με το
κοινό ηλεκτρικό δίκτυο την αναλαμβάνει με δαπάνη της η εταιρεία που
εμπορεύεται την ενέργεια, και η διάρκεια ζωής του καλωδίου είναι
τουλάχιστον 100 χρόνια.
Τα πράγματα ήταν διαφορετικά με το θαλάσσιο πάρκο. Το κόστος του
καλωδίου που συνδέει το πάρκο με την ξηρά ήταν περίπου ένα εκατομμύριο
ευρώ ανά χιλιόμετρο και η αναμενόμενη διάρκειά του μόλις είκοσι χρόνια.
Τα έξοδα ανέλαβε να τα καλύψει η επενδυτική εταιρεία που κατασκεύασε το
πάρκο.
Δύσκολη η συντήρηση
Το μεγαλύτερο πρόβλημα όμως είναι η συντήρησή του. Η Βόρειος Θάλασσα
είναι δυσπρόσβατη. Δεν προβλέπεται προσωπικό που να διαμένει σε μόνιμη
βάση στο αιολικό πάρκο, αλλά έχουν κατασκευαστεί καταλύματα για τις
έκτακτες ανάγκες. Η εταιρεία υπολογίζει ότι κατά τους χειμώνες το πάρκο
θα είναι προσβάσιμο, εξαιτίας της κακοκαιρίας, μόνο τις μισές ημέρες
της περιόδου, ενώ σε ετήσια βάση το ποσοστό αυτό ανεβαίνει στο 70 -
80%. Eνας πλωτός γερανός, απαραίτητος για τη διενέργεια μιας
εκτεταμένης επισκευής, πρέπει να κλειστεί τρεις ή τέσσερις μήνες
νωρίτερα και στοιχίζει 50 - 100.000 ευρώ την ημέρα. Oλα αυτά σημαίνουν
ότι κατά περιόδους, ορισμένες γεννήτριες ενδέχεται να μην λειτουργούν
και η επισκευή τους θα χρειαστεί να αναβληθεί.
Σοβαρές αντιδράσεις υπήρξαν από τη ναυτιλία. Κι αυτό όχι μόνο επειδή
απαγορεύθηκε η διέλευση των πλοίων από την περιοχή, αλλά και γιατί
προέκυψε πρόβλημα παρεμβολών στα ραντάρ των πλοίων, που χωρίς
συντονισμό από την ξηρά θα μπορούσε να οδηγήσει σε ατυχήματα.
Oπως ήταν αναμενόμενο, οι επιχειρηματίες ζήτησαν κρατική ενίσχυση για
να αναλάβουν τις επιπρόσθετες δαπάνες. Είχαν όμως την τόλμη να κάνουν
αυτά τα απαραίτητα βήματα και να μην αναζητήσουν το εύκολο κέρδος,
αδιαφορώντας για το περιβάλλον. Η ολλανδική κυβέρνηση αποφάσισε να
επιδοτήσει το έργο γιατί το έκρινε ωφέλιμο για τη συνολική ανάπτυξη της
χώρας. Ως όρο της συμφωνίας, ζήτησε όμως να εξασφαλιστεί η επαναφορά
του περιβάλλοντος στην πρότερή του μορφή. Eτσι, ο επενδυτής θα αρχίσει
να συγκεντρώνει το αναγκαίο κεφάλαιο σε δέκα χρόνια από τώρα, και μετά
από είκοσι χρόνια θα το διαθέσει για να απομακρυνθούν οι
ανεμογεννήτριες. Σε απλούς οικονομικούς όρους, η ιδιωτική πρωτοβουλία
πέτυχε με τη βοήθεια του κράτους να επενδύσει σε ένα ηλεκτροπαραγωγικό
έργο που δεν υποβαθμίζει αισθητικά το περιβάλλον, δεν θίγει την
ποιότητα ζωής και δείχνει έναν νέο δρόμο προς την ανάπτυξη. Και όλα
αυτά, βασιζόμενη σε ένα τρόπο σκέψης που ξεπερνά κατά πολύ τα αιολικά
πάρκα και τις ανεμογεννήτριες.
* Ο κ. Σπύρος Πολλάλης είναι καθηγητής Σχεδιασμού, Τεχνολογίας και Διοίκησης, Harvard University.
 (0) |
