Tελικά έγραψαν:

Οι βάσεις της αρετής βρίσκονται στη φύση, η καλλιέργειά της όμως είναι έργο της παιδείας. Η φύση χωρίς τη μάθηση είναι τυφλή.

Πλούταρχος, Ηθικά.

We make a living by what we get, but we make a life by what we give.

...

http://e-vivlia.blogspot.com/2007/11/blog-post_2168.html

Φρειδερίκος Βίλχελμ Νίτσε

Οι μεγάλες εποχές της ζωής μας είναι εκείνες όπου έχουμε το θάρρος να ξαναβαφτίσουμε τόσο τις κακές όσο και τις καλές ιδιότητές μας.

Είσαι κάποιος που κοιτάει δίχως να συμμετέχει; Ή κάποιος που δίνει χείρα βοηθείας; Ή μήπως κάποιος που αποστρέφει το βλέμμα του και προσπερνάει; Τρίτο ζήτημα συνείδησης!

Θέλεις να προχωράς μαζί με άλλους; Ή να προχωράς μπροστά; Ή να προχωράς μόνος σου; ... Πρέπει να ξέρει κανείς τι θέλει και ότι το θέλει. Τέταρτο ζήτημα συνείδησης!

Κάθε κατάκτηση, κάθε βήμα μπροστά στη γνώση, προκύπτει από το θάρρος, από τη σκληρότητα απέναντι στον εαυτό μας, από την καθαρότητα σε σχέση με τον εαυτό μας.

Δεν υπάρχει κανένα απολύτως νόημα να εφευρίσκουμε μύθους για έναν κόσμο "διαφορετικό" από αυτόν εδώ, εκτός κι αν έχει επικρατήσει μέσα μας ένα ένστικτο δυσφήμησης, υποτίμησης, υποψίας απέναντι στη ζωή: στην περίπτωση αυτή εκδικούμαστε τη ζωή με τη φαντασμαγορία μιας "άλλης", μιας "καλύτερης" ζωής.

Οι συνέπειες των πράξεών μας μας αρπάζουν απ' το λαιμό. Τους είναι αδιάφορο αν στο μεταξύ έχουμε γίνει "καλύτεροι".

Ό,τι θεωρεί κακό μια εποχή είναι συνήθως ένα ανεπίκαιρο κατάλοιπο αυτού που άλλοτε θεωρούνταν καλό - ο αταβισμός ενός παλιότερου ιδανικού.

Ποια είναι για μένα η συνταγή της ευτυχίας; Ένα Ναι, ένα Όχι, μια ευθεία γραμμή, ένας σκοπός...

Η "πρόοδος" είναι απλώς μια σύγχρονη ιδέα. Ο σημερινός Ευρωπαίος είναι πολύ κατώτερος σε αξία από τον Ευρωπαίο της Αναγέννησης΄ περαιτέρω ανάπτυξη δε σημαίνει αναγκαστικά άνοδο, εξύψωση, δυνάμωμα.

Ποιος έχει τη μεγαλύτερη επιρροή
Όταν ένας άνθρωπος αντιστέκεται στην εποχή του και τη σταματάει στην πόρτα για να της ζητήσει το λόγο, αυτό σημαίνει ότι ασκεί οπωσδήποτε επιρροή. Δεν έχει σημασία αν θέλει να κάνει κάτι τέτοιο΄ σημασία έχει ότι μπορεί να το κάνει.

Ο ελεύθερος άνθρωπος είναι πολεμιστής.

Τι είναι η ελευθερία; Το να έχεις τη θέληση να αναλάβεις ευθύνη για τον εαυτό σου.

Όποιος παλεύει με τέρατα πρέπει να προσέξει μη γίνει κι ο ίδιος τέρας. Κι όταν κοιτάζεις πολλή ώρα μιαν άβυσσο η άβυσσος κοιτάζει κι αυτή μέσα σου.

Το κράτος είναι το πιο ψυχρό απ' όλα τα τέρατα: ψεύδεται ψυχρά και να το ψέμα που βγαίνει από το στόμα του: "Εγώ, το κράτος, είμαι ο λαός".

- «Η μελέτη της φύσης δεν κάνει τους ανθρώπους αλαζόνες και φαφλατάδες, ούτε και τέτοιους που να επιδεικνύουν την, αξιοζήλευτη για πολλούς, μόρφωσή τους, αλλά περήφανους και ανεξάρτητους ανθρώπους που πιστεύουν στην αξία των δικών τους αγαθών και όχι σε ξένα πράγματα.» (Οὐ κομποὺς οὐδὲ φωνῆς ἐργατικοὺς οὐδὲ τὴν περιμάχητον παρὰ τοῖς πολλοῖς παιδείαν ἐνδεικνυμένους φυσιολογία παρασκευάζει, ἀλλὰ σοβαροὺς καὶ αὐτάρκεις καὶ ἐπὶ τοῖς ἰδίοις ἀγαθοῖς, οὐκ ἐπὶ τοῖς τῶν πραγμάτων μέγα φρονοῦντες). (Επίκουρος, Προσφώνησις, 45)

- Βλέπεις, δεν πρέπει να μελετούμε τη φύση βασιζόμενοι σε κενές υποθέσεις και αυθαίρετους νόμους, μα σε συμφωνία με τις απαιτήσεις των φαινομένων. Γιατί η ζωή μας δεν έχει ανάγκη από υποκειμενισμούς (ιδεολογίες) κι από κενές δοξασίες, αλλά από ψυχική ηρεμία. (οὐ γὰρ κατὰ ἀξιώματα κενὰ καὶ νομοθεσίας φυσιολογητέον, ἀλλ' ὡς τὰ φαινόμενα ἐκκαλεῖται' οὐ γὰρ ἰδιολογίας καὶ κενῆς δόξης ὁ βίος ἡμῶν ἔχει χρείαν, ἀλλὰ τοῦ ἀθορύβως ἡμᾶς ζῆν). (Επίκουρος, Επιστολή προς Πυθοκλή, 85-87)

- Ω, κακόμοιρα ανθρώπινα μυαλά και τυφλωμένες καρδιές! Σε τι σκοτάδια, σε τι κινδύνους κυλάει ο λίγος χρόνος της ζωής σας! Δεν ακούτε λοιπόν την κραυγή της φύσης που διαλαλεί την επιθυμία της, από το κορμί να φύγει κάθε πόνος, και το πνεύμα να νιώσει ευδαιμονία ελεύθερη από έγνοιες και αγωνίες;
Το βλέπουμε πως δε χρειάζεται το κορμί πολλά πράγματα. Κάθε τι που διώχνει τον πόνο, μπορεί και πολλές απολαύσεις να προσφέρει. Η ίδια η φύση τότε δεν ζητά μεγαλύτερη ευχαρίστηση. Αν το σπίτι δεν έχει χρυσά αγάλματα εφήβων να κρατούν στο δεξί το χέρι αναμμένες δάδες και να φωτίζουν τα νυχτερινά φαγοπότια, αν το σπίτι δεν αστραποβολά από ασήμια και χρυσάφια, αν δεν αντιλαλούν κιθάρες μες στα στολισμένα σαλόνια, εμάς μας είναι αρκετό να ξαπλώνουμε στο τρυφερό χορτάρι, φίλοι με φίλους στην ακροποταμιά, κάτω από τα σκιερά κλαδιά ενός μεγάλου δέντρου΄ μας είναι αρκετό να μπορούμε να διασκεδάζουμε με λίγα έξοδα, ιδίως αν μας χαμογελά ο καιρός, κι η εποχή ραίνει το καταπράσινο χορτάρι με λουλούδια. (Λουκρήτιος, Περί Φύσεως, ΙΙ 14-36)

- Πριν απ' όλα, αφού της γης το σώμα και του αέρα οι ανάλαφρες πνοές και το νερό και της φωτιάς ο καπνός (που όπως φαίνεται, συνθέτουν το άθροισμα των πραγμάτων), είναι όλα από ύλη που γεννιέται και πεθαίνει, θα πρέπει να στοχαστούμε πως και του κόσμου ολάκαιρου η φύση είναι παρόμοια... γι'αυτό, σαν βλέπω να χάνονται και να ξαναγεννιούνται τεράστια μέρη του κόσμου ετούτου, μπορώ να 'χω τη γνώμη πως κι ο ουρανός κι η γη κάποτε είχαν κι αυτά μιαν αρχή και κάποτε θα αφανιστούν. (Λουκρήτιος, Περί Φύσεως, V 235-239, 243-246)

(Επίκουρος-Γ. Αβραμίδης-Θύραθεν εκδόσεις)
-----

http://sfrang.blogspot.com/2008/01/341-271.html

Μέσα σε ένα περιβάλλον πολεμικών και πολιτικών ανακατατάξεων των ελληνιστικών κρατών, όπου τίθενται ερωτήματα για ανεξαρτησία (από τους Μακεδόνες) και αυτονομία των πόλεων, οι Επικούρειοι έχουν σαφή άποψη για το θέμα των πατρίδων, όχι με την ιδιοκτησιακή έννοια που δημιουργούν στους ανθρώπους, μέχρι των ημερών μας, οι κυβερνήτες για λόγους διατήρησης της εξουσίας και διακίνησης εξοπλισμών, αλλά με την έννοια του ενιαίου περιβάλλοντος, της κοινής πατρίδας και της αδελφοσύνης επί Γης. Έγραφε ο επικούρειος Διογένης Οινοανδέας (2ος αιώνα π.Χ.):

Με το κάθε κομμάτιασμα της Γης βέβαια
άλλη είναι η πατρίδα για τον καθένα.
Αλλά εάν δούμε όλη την επιφάνεια αυτού του κόσμου,
τότε μία είναι η πατρίδα όλων μας, όλη η Γη,
και μία η κατοικία μας, όλος ο κόσμος.

Αντιλήψεις, οι οποίες επανέρχονται τον 21ο αιώνα ως νέες σοφίες, μπροστά στα πολλαπλά προβλήματα που προέκυψαν, είτε από τις φυσικές αλλαγές, είτε από τις δραστηριότητες του ανθρώπου, π.χ. επιβάρυνση περιβάλλοντος, πυρηνικά όπλα, διατροφικά προβλήματα, ενεργειακή ανεπάρκεια, αμάθεια και οπισθοδρομικότητα κ.ά.

Όταν ρωτήθηκε για τις μελλοντικές κλιματικές καταστροφές, ο φιλόσοφος Karl Popper απάντησε:

"Εν οίδα, ότι ουδέν οίδα".

Αντιγράφω ένα απόσπασμα από το άκρως ενδιαφέρον κείμενο του Γιώργου Ν. Οικονόμου - Πλάτων και Καστοριάδης, Η συγκάλυψη και η ανάδειξη της Δημοκρατίας, που μπορείτε να διαβάσετε ολόκληρο εδώ: http://www.costis.org/x/castoriadis/Plato_and_Castoriadis_greek.pdf

Η πολιτική, για τον Καστοριάδη, είναι η συνειδητή, κριτική και αυτοκριτική, έλλογη συλλογική δραστηριότητα και αμφισβήτηση, που αφορά τη θέσμιση της κοινωνίας ως σύνολο ή ως μέρος, δηλαδή δραστηριότητα κατά την οποία τίθεται υπό αμφισβήτηση η συνολική ή μερική θέσμιση της κοινωνίας. Η πολιτική υπ' αυτή την έννοια αναδύεται από τη στιγμή που τίθεται η ερώτηση περί της ισχύος των θεσμών, δηλαδή εάν και γιατί οι θεσμοί είναι δίκαιοι: "Είναι οι νόμοι μας δίκαιοι; είναι το Σύνταγμά μας δίκαιο; Είναι καλό; Καλό εν σχέσει με τι; Δίκαιο εν σχέσει με τι;". Από αυτές τις διαρκώς ανοιχτές ερωτήσεις συγκροτείται το αντικείμενο της αληθούς πολιτικής, η οποία συνεπώς προϋποθέτει την αμφισβήτηση των υπαρχόντων θεσμών - ακόμη κι αν πρόκειται για την αποδοχή τους συνολικώς ή μερικώς. Δια της πολιτικής, υπ' αυτή την έννοια, ο άνθρωπος αμφισβητεί, και ενδεχομένως μετασχηματίζει, τον τρόπο του είναι του και το είναι του ως κοινωνικού ανθρώπου.

Η πολιτική υπ' αυτή την έννοια εξαρτάται και απαιτεί τη συνειδητή εκλογή, ευθύνη και δράση των ανθρώπων. Το αντικείμενο της πολιτικής ορίζεται ως η δημιουργία θεσμών, οι οποίοι, εσωτερικευόμενοι από τους ανθρώπους, επιτρέπουν και διευκολύνουν την ατομική τους αυτονομία και τη δυνατότητα της πραγματικής συμμετοχής τους σε κάθε ρητή εξουσία που υπάρχει εντός της κοινωνίας. Το αντικείμενο δηλαδή της πολιτικής είναι η ελευθερία, η ατομική και η συλλογική αυτονομία, και όχι η ευδαιμονία του Πλάτωνος και του Αριστοτέλους ούτε η ευτυχία, που διατείνονται τα ολοκληρωτικά καθεστώτα, φασιστικά και κομμουνιστικά.

Ο μετασχηματισμός αυτός των θεσμών οδηγεί προς τη δημοκρατία, η οποία είναι το πολίτευμα της ρητής και διαυγασμένης συλλογικής αυτοθέσμισης. Δημοκρατία σημαίνει κράτος του δήμου, πραγματική κυριαρχία του δήμου, σημαίνει την πραγματική άμεση συμμετοχή των ανθρώπων στην εξουσία, υπό όλες τις μορφές της, και την άμεση συμμετοχή στη συζήτηση και στη λήψη των αποφάσεων, πράγμα που αποκλείει τη μεταβίβαση εξουσιών σε αντιπροσώπους.

Η αντίληψη αλλά και η πρακτική αυτή βρίσκεται στην αρχαία δημοκρατία, τα βασικά χαρακτηριστικά της οποίας μπορούν να συνοψισθούν ως εξής: ο δήμος είναι η κύρια πηγή όλων των εξουσιών και δεν αναγνωρίζει άλλη πηγή και αιτία της κοινωνικής θεσμίσεως και του νόμου (ἔδοξε τῇ βουλῇ και τῷ δήμῳ). Αυτό σημαίνει πραγματική συμμετοχή σε όλες τις μορφές της εξουσίας, δικαστική, νομοθετική, εκτελεστική. Η συμμετοχή αυτή επιτυγχάνεται δια της κληρώσεως, η οποία είναι η ειδοποιός διαφορά της δημοκρατίας. Όλοι οι πολίτες ορίζονται δικαστές, βουλευτές και άρχοντες δια της κληρώσεως. Οι άρχοντες για τους οποίους απαιτούνται ειδικές γνώσεις και ικανότητες (στρατηγοί, ταμίαι, κλπ.) εκλέγονται δια χειροτονίας στην εκκλησία του δήμου. Όλοι οι άρχοντες υφίστανται διαρκή έλεγχο (δοκιμασία, εύθυνα), δίνουν λόγο και λογαριασμό για τις πράξεις τους (λόγον διδόναι) και είναι ανά πάσα στιγμή ανακλητοί, η δε θητεία τους είναι ετήσια. Η κοινωνική ζωή ρυθμίζεται από κανόνες γενικής ισχύος, οι οποίοι συζητούνται και νομοθετούνται άμεσα από την κοινότητα, υφίσταται δηλαδή η κυριαρχία του γραπτού νόμου. Δεν υπάρχουν ιεραρχίες ούτε κράτος με τη σημερινή έννοια, ως μηχανισμός εξουσίας χωριστός από το σώμα των πολιτών και επί των πολιτών. Δεν υπάρχουν οι δήθεν ειδικοί της πολιτικής, οι επιστήμονες του Πλάτωνος, δεν υπάρχει επιστήμη της πολιτικής αλλά διαμάχη των δοξών. Όλες οι γνώμες μετρούν εξίσου, εξού και η πολιτική ισότης. Υπάρχει ένας ανοιχτός δημόσιος χώρος, ο οποίος δεν είναι ιδιοκτησία κανενός. Εντός κυκλοφορούν και συζητούνται όλες οι σημαντικές πληροφορίες και λαμβάνονται άμεσα όλες οι σημαντικές αποφάσεις από το δήμο.

Όλ’ αυτά τα στοιχεία, δηλαδή το νόημα της δημοκρατίας, έχουν συγκαλυφθεί επί πολλούς αιώνες. Ακόμη και σήμερα αυτό που κυριαρχεί είναι η συγκάλυψη της ικανότητας των ανθρώπων να αυτοκυβερνηθούν. Τηρουμένων των αναλογιών, και σήμερα υπάρχει η συγκάλυψη της δημοκρατίας, και σήμερα υπάρχει η διαστρέβλωση των πολιτικών προβλημάτων, διότι οι αναλύσεις περιστρέφονται γύρω από το ποιο κόμμα είναι ικανό να κυβερνήσει, ποιος πολιτικός αρχηγός είναι πιο ικανός ή ποιο κομματικό πρόγραμμα είναι καλύτερο για να ψηφισθεί στις επόμενες εκλογές, τι αναθεωρήσεις – δευτερεύουσες πάντα – πρέπει να γίνουν στο Σύνταγμα, η οικονομική προτεραιότητα, κ.λπ. Οι  κυρίαρχες δυνάμεις του πολιτικού παιχνιδιού, οι επαγγελματίες πολιτικοί και τα κόμματα προσπαθούν να πείσουν τον κόσμο – και το έχουν καταφέρει – ότι ο ίδιος είναι ανίκανος να αυτοκυβερνηθεί και, συνεπώς, αυτά είναι τα μόνα ικανά να κυβερνούν και αυτός είναι μόνο ικανός να υπακούει.

…..

Η «αντιπροσώπευση» είναι, κατά τον Καστοριάδη, και στη θεωρία και στην πράξη, αλλοτρίωση της κυριαρχίας (η αλλοτρίωση εννοείται υπό τη νομική έννοια του όρου: μεταβίβαση ιδιοκτησίας), μεταβίβαση δηλαδή κυριαρχίας από τους «αντιπροσωπευομένους» προς τους «αντιπροσώπους». Η αντιπροσώπευση δημιουργεί μια «διαίρεση της πολιτικής εργασίας», διαίρεση σε κυριάρχους και κυριαρχούμενους, σε εξουσιάζοντες και εκτελεστές, που επιτυγχάνεται και με τις εκλογές. Πράγμα το οποίο ήξεραν πολύ καλά οι αρχαίοι και γι’ αυτό θεωρούσαν τις εκλογές χαρακτηριστικό της αριστοκρατίας και της ολιγαρχίας και την κλήρωση χαρακτηριστικό της δημοκρατίας, όπως επισημαίνει ο Αριστοτέλης (Πολιτικά, 4, 1294b 9-11, δημοκρατικόν μεν είναι το κληρωτάς είναι τας αρχάς το δ’ αιρετάς ολιγαρχικόν). Η κυρίαρχη, εξάλλου, σήμερα ιδέα ότι υπάρχουν «ειδικοί» της πολιτικής, δηλαδή «ειδικοί» του καθολικού και τεχνικοί της ολότητας, «χλευάζει την ίδια την ιδέα της δημοκρατίας». Εκτός αυτού η πραγματική εξουσία δεν ανήκει στους εκλεγόμενους τριακόσιους ή τετρακόσιους βουλευτές, τους δήθεν αντιπροσώπους της λαϊκής βούλησης, αλλά στα κόμματα και κυρίως στο εκάστοτε πλειοψηφούν που γίνεται έτσι ο κύριος διαχειριστής της εξουσίας. Πίσω δε από τα κόμματα βρίσκονται οι πραγματικοί κάτοχοι της εξουσίας, τα τεράστια οικονομικά συμφέροντα, τα «διαπλεκόμενα» σύμφωνα με την ορολογία του συρμού, οι υπερεθνικοί οργανισμοί και η λογική της οικονομικής αγοράς, οι κάτοχοι των ισχυρότατων mass media και της ηλεκτρονικής πληροφορικής.