|
SOS για τη διάβρωση των ακτών μας
Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΚΙΟΥΣΗ
Πηγή: εφημερίδα ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ
Στην τέταρτη θέση με ποσοστό 28,6% μεταξύ των χωρών της Ευρωπαϊκής Ενωσης -μαζί με την Πορτογαλία- βρίσκεται η χώρα μας με τα υψηλότερα επίπεδα διάβρωσης των ακτών μας. Προηγούνται, για διαφορετικούς κατά περίπτωση λόγους, η Πολωνία, η Κύπρος και η Λετονία.
Ο ελλαδικός χώρος, με το πιο εκτεταμένο
παραλιακό και νησιωτικό τοπίο (μήκος ακτών περίπου 15.200 χιλιόμετρα),
ιδιαίτερα ο νησιωτικός, εμφανίζει σημαντικά προβλήματα που οφείλονται
στη συνύπαρξη και αρνητική αλληλεπίδραση φυσικών/περιβαλλοντικών,
κυρίως δε ανθρωπογενών παραγόντων, όπως η κατασκευή αστικών, λιμενικών
και τουριστικών εγκαταστάσεων και έργων στη ζώνη των ακτών.
Επιπρόσθετα, έχει παρατηρηθεί ότι η κατασκευή μεγάλων φραγμάτων που
κατακρατούν στον ταμιευτήρα τους μεγάλες ποσότητες φερτών γεω-υλικών,
μειώνοντας έτσι τη στερεοπαροχή στο κατάντη τμήμα και τελικά στο δέλτα
των ποταμών, δημιουργούν συνθήκες που ευνοούν τη θαλάσσια διάβρωση. Για
παράδειγμα, έντονα προβλήματα διάβρωσης έχουν παρατηρηθεί στο δέλτα του
ποταμού Νέστου, που αποδεδειγμένα οφείλονται στη λειτουργία του
φράγματος του θησαυρού.
Τα παραπάνω στοιχεία παρουσίασε στο 6ο Συνέδριο Νησιωτικών
Περιφερειακών ΤΕΕ στη Χαλκίδα ο δρ Στέλιος Γ. Σκιάς, επίκουρος
καθηγητής στο Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών του Δημοκρίτειου Πανεπιστήμιου
Θράκης.
«Είναι πολλά τα μέτρα ορθολογικής αντιμετώπισης του προβλήματος στον
νησιωτικό χώρο», μας λέει ο κ. Σκιάς. «Πιστεύουμε στην καταγραφή σε
ψηφιακούς χάρτες, με χρήση Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών (GIS),
της ακτογραμμής με διαβάθμιση της επικινδυνότητας ως προς τη δράση
(ρυθμός) του διαβρωτικού φαινομένου. Πρέπει να συμπληρωθεί η νομοθεσία
κανονισμών σχετικά με θέματα χρήσεων γης και πολεοδόμησης στον παράκτιο
χώρο, να γίνει ειδική μέριμνα στον χωροταξικό σχεδιασμό για τις
περιοχές με έντονα προβλήματα υποβάθμισης, πιέσεων και διάβρωσης στην
ακτογραμμή και στο ευρύτερο παράκτιο περιβάλλον. Πρέπει να εξαντλήσουμε
τη δυνατότητα χρήσης "ήπιων" τεχνικών (soft engineering) για την
προστασία των ακτών από το διαβρωτικό και άλλα φαινόμενα (και όχι
«σκληρών-βαρέων»). Δηλαδή να αποφεύγονται, γενικά, βαριές-ογκώδεις
κατασκευές, όπως π.χ. πρόβολοι από σκυρόδεμα, και να προτιμώνται,
αντίθετα, όσο γίνεται πιο ελαφρές κατασκευές και απλές λύσεις, με
μεθοδολογίες σχεδιασμού και κατασκευής που μιμούνται τους μηχανισμούς
της φύσης και με χρήση, κατά το δυνατόν, φυσικών κατασκευαστικών υλικών
(άμμος-ιλύες, κροκάλες, φυσικοί-θραυστοί λίθοι μεγάλων, κατά περίπτωση,
διαστάσεων). Η επιλογή της λύσης-αντιμετώπισης να γίνεται ορθολογικά με
βάση συγκεκριμένα κριτήρια (γνωστά και προσυμφωνημένα και με
επιλεγμένους συντελεστές βαρύτητας) στο πλαίσιο μιας πολυκριτηριακής
ανάλυσης κόστους/οφέλους (cost/benefit analysis)».
Ο ίδιος εκτιμά ότι πρέπει να προχωρήσουν η προστασία ή επανενεργοποίηση
παραθαλάσσιων φυσικών υγροτόπων που απορροφούν την κυματική ενέργεια
και δημιουργούν γεω-μορφές (π.χ. αμμοθίνες) παρέχοντας, άμεσα και
έμμεσα, προστασία στην όπισθεν αυτών ενδοχώρα, η επιστημονική και
ενόργανη (monitoring) παρακολούθηση της συμπεριφοράς του έργου μετά την
κατασκευή και διόρθωση τυχόν σφαλμάτων, ατελειών κ.λπ. Επίσης
χρειάζεται συστηματική καταγραφή και συνδυασμένη αξιολόγηση και
αξιοποίηση όλων των φυσικών παραμέτρων που διαμορφώνουν τη δομή και τη
συμπεριφορά της ακτογραμμής (ξηρά, θάλασσα, άνεμος) με βάση τη
συστημική λογική και κινούμενοι από το μεγάλο προς το μικρότερο σύστημα
και υποσύστημα (οριοθέτηση συστήματος αναφοράς).
Το φαινόμενο της διάβρωσης πρέπει να συνδεθεί με αυτό της πρόσχωσης
(απόθεση - ιζηματογένεση), να γίνουν αξιολόγηση και αξιοποίηση των
σχετικών φυσικών μηχανισμών για την επιλογή του είδους, τη χωροθέτηση
και την κατασκευαστική λύση του έργου.
Σύμφωνα με διεθνή στοιχεία, κάθε χρόνο πάνω από 100.000.000 τόνοι γης
που θα κατέληγαν με φυσικές διαδικασίες σε παράκτια οικοσυστήματα,
χρησιμοποιήθηκαν για την κατασκευή παράκτιων έργων, ώστε να
εξυπηρετηθούν οι ανάγκες της πληθυσμιακής πίεσης στις ακτές. Κατά
περίπτωση δε, συγκεντρώνονται στους ταμιευτήρες φραγμάτων ποταμών ή
δεσμεύονται από άλλα τεχνικά έργα. Οι φυσικές περιοχές, που είναι
σημεία εκτόνωσης (buffer) για τη δύναμη της θάλασσας, όπως τα δέλτα και
οι λιμνοθάλασσες, μειώνονται ποσοτικά με ταχείς ρυθμούς οδεύοντας
αναπόφευκτα προς εξαφάνιση.
Στις μεσογειακές ακτές οι προαναφερθέντες παράγοντες και οι επιμέρους
πιέσεις συνδυαζόμενες με τη συνεχή συσσώρευση ρυπογόνων ουσιών μέσω της
κατά μεγάλο ποσοστό ανεξέλεγκτης διάθεσης αστικών, αγροτικών και
βιομηχανικών απορριμμάτων και αποβλήτων, έχουν ήδη δημιουργήσει μείζονα
περιβαλλοντικά προβλήματα που σε αρκετές περιπτώσεις έχουν προκαλέσει
μη αναστρέψιμες βλάβες (ή καταστροφές!) στα παράκτια οικοσυστήματα.
Ετσι, έχουν καταγραφεί εκτεταμένα και έντονα φαινόμενα ευτροφισμού,
παρουσία υψηλών συγκεντρώσεων βαρέων μετάλλων, σημαντική οργανική και
μικροβιακή ρύπανση, πετρελαιοκηλίδες και εισαγωγές στο θαλάσσιο,
κυρίως, σύστημα των ακτών μη ιθαγενών ειδών της χλωρίδας και πανίδας. *
ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 06/08/2008
 (0) |
